Gebruiksafhankelijk onderhoud binnen procesindustrie nog altijd veel toegepast ondanks beschikbare technologie

Ik veronderstel dat iedereen die werkzaam is in de onderhoudsindustrie de begrippen toestandsafhankelijk onderhoud (TAO) en gebruiksafhankelijk onderhoud (GAO) weleens heeft gehoord. Voor diegenen die nog onbekend zijn met deze termen zal ik ze hieronder kort toelichten.

Toestandsafhankelijk onderhoud is onderhoud op basis van de actuele toestand van de installatie. Het onderhoud wordt uitgevoerd wanneer een vastgestelde grenswaarde is overschreden maar waarbij de functie nog wel steeds vervuld wordt. Voorwaarde voor toestandsafhankelijk onderhoud is dan ook dat periodiek, continu of incidenteel de toestand wordt gemeten om te bepalen of deze grenswaarde is bereikt.

Gebruiksafhankelijk onderhoud wil zeggen dat het onderhoud wordt uitgevoerd nadat een vaste gebruiksduur of tijd is verstreken ongeacht de conditie van de installatie op dat moment. Een herkenbaar voorbeeld voor de meesten van ons is het jaarlijks vervangen van de olie van uw auto.

TAO en GAO worden ook wel onderhoud strategieën genoemd. Naast TAO en GAO is er ook nog storingsafhankelijk onderhoud oftewel SAO. Hier kan ook bewust voor worden gekozen als de gevolgen van een storing minimaal zijn.

Het selecteren van de juiste onderhoudsstrategie is van veel factoren afhankelijk. Behalve technische factoren zijn er ook bedrijfseconomische factoren die beschouwd moeten worden. De olie van uw auto die u nu waarschijnlijk periodiek laat vervangen (GAO) zou u bijvoorbeeld ook periodiek kunnen laten analyseren. Technisch gezien is dit goed mogelijk. De vraag is echter of dit economisch gezien de moeite waard is. Dit kan vrij eenvoudig uitgerekend worden.

Stel een jaarlijkse olie vervanging kost u 200,-. De olie analyse zou u 70,- kosten echter deze zou u elk kwartaal moeten uitvoeren. Na 10 jaar heeft u dan 2000,- aan de periodieke vervanging uitgegeven of 2800,- aan olie analyses. Uit de olie analyse zou ook kunnen blijken dat u de olie moet vervangen omdat deze niet meer aan de grenswaarde voldoet. Dit zorgt dan voor extra kosten en stilstand van uw auto. In dit (simplistische) voorbeeld is GAO dus de beste keuze.

Binnen de procesindustrie is mijn ervaring dat er ook nog heel vaak gekozen wordt voor gebruiksafhankelijk onderhoud.

Denk bijvoorbeeld aan het periodiek laten reviseren van pompen. Ongeacht de actuele conditie op dat moment. Terwijl er binnen de industrie vaak wel een schat aan informatie beschikbaar is die (zonder de pomp uit elkaar te halen) een nauwkeurige indicatie kunnen geven van de actuele conditie van de pomp. Met behulp van pers- en zuigdruk en flow (die vaak digitaal gelogd worden in de procesautomatisering) kan eenvoudig een Q-H kromme bepaald worden van de pomp en getest worden of de pomp nog voldoet aan de functie waarvoor deze is gekocht.

Door de steeds goedkoper wordende sensortechnologie en verregaande automatisering zijn er volop mogelijkheden en kansen voor toestandsafhankelijk onderhoud. Technisch gezien zijn er vrijwel geen beperkingen en ook economisch gezien is dit steeds vaker de onderhoudsstrategie waar voor gekozen zou moeten worden.

Wil men in de procesindustrie meer overgaan op toestandsafhankelijk onderhoud dan is dit mijns inziens niet zozeer een technische uitdaging. De echte uitdaging bevindt zich veel meer op organisatorisch en psychologisch vlak. De traditionele denkwijze is toch nog altijd dat de betrouwbaarheid van een installatie zal afnemen na een bepaalde tijd en weer op peil gebracht kan worden met periodieke revisies of vervangingen oftewel GAO.

Gelukkig komt hier steeds meer aandacht voor binnen de procesindustrie en zijn er momenteel goede initiatieven om deze traditionele denkwijze te doorbreken.

Justien