Hoe je de betrouwbaarheid van noodstroominstallaties kunt verbeteren door de brandstofkwaliteit te bewaken

Foto met dank aan Floris Klink van Reehorst Dordrecht B.V.

Ben jij verantwoordelijk voor de goede werking van de noodstroomvoorziening van een ziekenhuis, drinkwaterbedrijf, datacenter of een andere vitale sector? Dan wil je natuurlijk dat deze feilloos werkt op het moment van een stroomstoring. Een weigering heeft immers enorme gevolgen.

Zelf was ik in het verleden verantwoordelijk voor het beheer en onderhoud van een groot aantal tank- en noodstroominstallaties. Via deze blog wil ik met jou een deel van mijn kennis en ervaring delen op dit gebied.

Ik ga het met name hebben over de veranderingen in brandstofkwaliteit. Ik denk namelijk dat dit jouw aandacht nodig heeft om de betrouwbaarheid en beschikbaarheid van de noodstroomvoorziening te kunnen garanderen.

Ten opzichte van vroeger is de dieselbrandstof en motortechnologie namelijk behoorlijk veranderd. Zonder het nemen van preventieve maatregelen kunnen deze veranderingen voor ernstige problemen gaan zorgen. Denk daarbij aan kostbare schade en in het ergste geval het niet starten van de noodstroomvoorziening in het geval van een stroomstoring.

Ik hoop door middel van deze blog dit onder de aandacht te brengen bij een breder publiek.  Zodat je hierover geïnformeerd bent en waar nodig zelf pro-actief maatregelen kunt nemen. Overigens geldt deze blog niet alleen voor een noodstroomvoorziening, maar feitelijk voor alle installaties die diesel als brandstof gebruiken (denk hierbij aan de pleziervaart, transportbedrijven, loonwerkers).

Wat is er veranderd ten opzichte van vroeger?

Moderne dieselbrandstof bevat een veel lager percentage zwavel (zo’n 10 ppm) ten opzichte van vroeger. De diesel is hierdoor schoner en beter biologisch afbreekbaar. Het lagere percentage zwavel maakt de diesel echter ook gevoeliger voor biologische aantasting, want zwavel is een bacterieremmer.

Daar bovenop wordt er sinds 2011 verplicht een percentage biodiesel bij de ‘ normale diesel’ gemengd. Biodiesel is volledig biologisch afbreekbaar en het breekt tot wel 4 maal sneller af dan diesel gemaakt van aardolie.

In Nederland wordt diesel gebruikt die voldoet aan de NEN-EN590 norm. Deze  diesel bevat momenteel maximaal 7% biodiesel en 200 ppm water. Als je de factsheet opvraagt bij jouw brandstofleverancier en kijkt naar het kopje FAME (Fatty Acid Methyl Ester) dan weet je precies welk percentage bio component de diesel die je gebruikt voor jouw noodstroominstallaties bevat. Onder het kopje water content staat het maximale percentage water (waarschijnlijk 200 mg/kg).

Tevens is biodiesel hygroscopisch wat wil zeggen dat het water aantrekt.

Dat zijn al met al flink wat veranderingen in de brandstof ten opzichte van vroeger. Daarnaast is ook de motortechnologie veel geavanceerder geworden. Denk daarbij aan de veel hogere inspuitdrukken, commonrail technologie, nauwere inwendige passingen etc. Dit stelt ook weer hogere eisen aan het brandstofsysteem en de gebruikte brandstof.

Wat natuurlijk ook kan is dat jouw noodstroomvoorziening al vele jaren oud is en destijds is ontworpen om te draaien op hoogzwavelige diesel. Het is dan verstandig om te checken met de motorfabrikant of de aggregaten die je hebt staan nog wel geschikt zijn voor de huidige dieselbrandstof.

Waarom is dit precies een probleem?

Wat is nu precies het probleem vraag je je misschien af? Ik koop immers nog steeds goede kwaliteit diesel die voldoet aan de NEN-EN590 norm en waarvan mijn motorfabrikant zegt dat deze geschikt is voor mijn motor?

Dat klopt op zich wel, alleen de diesel voor noodstroominstallaties wordt vaak voor lange tijd opgeslagen. Er is maar heel weinig verbruik want de installatie staat stand-by. Deze wordt slechts enkele keren per jaar kort proefgedraaid. Door de hierboven genoemde veranderingen is de dieselvoorraad echter bepaald niet meer eeuwig houdbaar. Er is een product met een uiterste houdbaarheidsdatum ontstaan. Als geaccepteerde richtlijn kan gezegd worden dat de huidige dieselbrandstof slechts zo’n 6 – 12 maanden ‘houdbaar’ is.

Naast deze kortere houdbaarheid is een bijkomend probleem dat de tank waarin de brandstof wordt opgeslagen ‘ademt’ via de ontluchting waardoor het percentage aan water wat standaard al vanuit de EN590 norm (200 ppm) in de diesel mag zitten, nog eens verder wordt aangevuld met condens vanuit de omgevingslucht.

Het percentage water wat niet meer opgenomen kan worden door de diesel zakt naar beneden (water is immers zwaarder dan diesel). Dit zogenaamde vrije water zorgt ervoor dat de microben (bacteriën, gisten, algen en schimmels) in de brandstoftank exponentieel kunnen gaan groeien. Hierdoor ontstaat er op de scheidslijn tussen vrij water en diesel een slijmerige laag (de afscheidingsproducten van de microben) die bij in bedrijf zijnde installatie meegezogen kunnen worden via de zuigbuis van uw tank naar de rest van jouw kostbare installatie. In eerste instantie zul je dit waarschijnlijk gaan merken aan verstoppingen van het brandstoffilter en een slecht lopende en zwart rokende motor maar er kan daarnaast op den duur ook kostbare schade ontstaan aan de brandstofpomp, verstuivers en andere componenten met fijne passingen.

In het slechtste geval start de motor niet of valt de motor na korte tijd uit doordat filters dichtslaan en er onvoldoende brandstof wordt aangevoerd.

Naast de slijmvorming in de tank is er nog een ander risico. Bij vrij water in de tank vermenigvuldigen de bacteriën in de tank zich exponentieel en verbruiken hierbij zuurstof. Wanneer deze zuurstof is opgebruikt door de aerobe bacteriën kunnen anaerobe bacteriën gaan zorgen voor plaatselijke aantasting van de tankwand doordat deze sulfaatreducerend zijn. Deze aantasting kan erg snel gaan, waardoor er zonder adequate actie uiteindelijk een gat in de tankwand kan ontstaan met alle gevolgen van dien. Zie hieronder enkele foto’s (klik voor een uitvergroting) van deze vorm van corrosie in een brandstoftank en klik op deze link om een stuk te lezen wat hierover is geschreven door SIKB (met dank aan Floris Klink van Reehorst Dordrecht B.V. voor het aanleveren en mogen gebruiken van deze foto’s en het stuk van SIKB).

Onderstaande (engelstalige) video legt het probleem van brandstofverontreiniging ook nog eens goed uit.

Daarnaast een (engelstalige) video over een filter met daarin de slijmerige afscheidingsproducten van microben.

Welke maatregelen kun je zelf nemen om veel problemen te voorkomen?

Onder het motto “voorkomen is beter dan genezen” zijn er enkele preventieve beheersmaatregelen die je zelf kunt nemen en die veel problemen kunnen voorkomen.

Onderstaand enkele tips om je hierbij op weg te helpen.

Tip 1 Voorkom dat er vrij water in de tank ontstaat

Dit is direct een van de belangrijkste maatregelen. Vrij water is namelijk de voedingsbodem voor bacteriën, gisten en schimmels.

Hoe kan er allemaal vrij water in de tank komen en wat kun je hieraan doen?

• Via de be- en ontluchting. Zorg er daarom voor dat de tank telkens zo vol mogelijk is, dan blijft er minder ruimte over voor condens. Daarnaast zijn er speciale conditioneringsbeluchters op de markt. Deze bevatten silicagel korrels en drogen de aangezogen lucht. De korrels in de potten verkleuren zodat ook duidelijk zichtbaar is wanneer de korrels verzadigd zijn en de potten vervangen moeten worden. Jouw tankinstallateur kan je hier meer over vertellen. Zorg er daarnaast voor dat de vlamdover op het einde van de be- en ontluchtingsleiding in een reguliere inspectieronde wordt meegenomen. Dit om te voorkomen dat deze door een onopgemerkt defect als regenvanger kan gaan werken (echt meegemaakt in het verleden!).
• Via slecht aangelegde of afsluitende tankconnecties. Zorg ervoor dat regen- of schoonmaakwater niet in de tank kan komen via slecht afdichtende mangaten of connecties van bijv. niveaumeters. Laat werkzaamheden alleen uitvoeren door een BRL-7800 (voorheen BRL-K903) gecertificeerde installateur en zie erop toe dat er vakwerk wordt geleverd.
• Via de brandstofleverancier. Het is mogelijk dat de brandstof die je geleverd krijgt al vervuild is en teveel water bevat. Zorg er daarom voor dat je weet welke kwaliteit geleverd wordt en maak hierover duidelijke afspraken met jouw vaste brandstofleverancier.

Tip 2 bewaak de brandstofkwaliteit

Helaas is water en kwaliteit afname van de brandstof na verloop van tijd niet altijd te voorkomen en dus blijft regelmatige controle van de brandstof mijns inziens noodzakelijk.

Voor het controleren van de brandstof op vrij water is er waterzoekpasta op de markt. Ik ben zelf echter veel meer voorstander van een een uitgebreidere brandstofcontrole. Hierbij wordt er vanaf de bodem van de tank op het laagste punt met behulp van een handvacuümpomp een monster genomen*. Het genomen monster kan vervolgens in een gespecialiseerd lab onderzocht worden op aanwezigheid van vrij water, de aanwezigheid van bacteriën en solid particles en of deze nog voldoet aan de EN 590 norm. Er zijn gespecialiseerde bedrijven die je hierbij volledig kunnen ontzorgen.

*Ik bedoel hiermee nadrukkelijk niet de  jaarlijkse verplichte KC-102 water- en bezinksel controle, maar een veel grondigere analyse van de brandstof!

Wanneer hieruit blijkt dat de brandstof niet meer voldoet zijn er maatregelen nodig. Er zijn gespecialiseerde bedrijven die de tankwand volledig kunnen reinigen en de brandstof kunnen afvoeren of spoelen en polishen waarna de brandstof en tank weer in goede staat zijn.

Tip 3 bacterie remmende brandstof toepassen

Er zijn brandstoffen op de markt verkrijgbaar die standaard een bacterieremmer (biocide) bevatten. Ik ben zelf geen brandstof expert en heb er geen ervaring mee. Er wordt aangegeven dat er door deze toevoeging een verminderde kans op bacteriegroei is (wat logisch klinkt) en dat deze brandstof een lager brandstofverbruik realiseert en een schonere verbranding.

Tip 4 permanente systemen die uw brandstof continue in goede conditie houden

Wanneer je 100% zeker wilt zijn dat de brandstof altijd in goede conditie is. Zorg er dan voor dat er een permanent systeem wordt gemonteerd die de brandstof periodiek conditioneert. Dit systeem zorgt ervoor dat al het vrije water wordt verwijderd en daarnaast solid particles en micro organismen. De brandstof wordt als het ware periodiek gepolijst en gereinigd. Hiermee ben je ten allen tijde verzekerd van de meest optimale brandstofkwaliteit. Een systeem waarmee ik in het verleden goede praktijkervaringen heb opgedaan is het systeem van Njord filtration (voorheen Algae-X).

Richtlijnen voor goede housekeeping

Ik kan me voorstellen dat je nog verder wilt lezen en je wilt verdiepen in dit onderwerp.

De NEN heeft een Europese richtlijn opgesteld voor goede huishouding oftewel good housekeeping van brandstoffen voor dieselmotoren. Deze NPR-CEN/TR 15367-1 is hier te vinden.

Deze richtlijn kan ik van harte aanbevelen en biedt nog waardevolle extra informatie over dit onderwerp.

Tot slot

Ik ben natuurlijk heel benieuwd of je wat aan deze blog hebt gehad en of deze voor jou nieuwe informatie bevat?

Heb je nog aanvullingen of andere tips of vond je het gewoon een goede blog? Leuk als je de blog dan deelt via de social share buttons of hieronder een reactie achterlaat!

Kun je daarnaast wel wat hulp gebruiken bij het verbeteren van de betrouwbaarheid en beschikbaarheid van jouw kritische assets of het professionaliseren van jouw onderhoudsorganisatie? Neem dan gerust contact met me op.

(p.s. wil je in de toekomst nooit meer een blog missen? Abonneer je gratis en je bent altijd als eerste op de hoogte!).